Szczepański Zygmunt (1909–1991), dyrygent, pedagog.
Ur. 7 IV w Łęczycy, był synem Michała, rzemieślnika, i Scholastyki z Nowickich.
S. uczył się w l. 1924–30 w Państw. Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Grzegorza Piramowicza w Łęczycy. W l. 1931–9 studiował w Państw. Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, początkowo na Wydz. Pedagogicznym, a następnie w klasie dyrygentury Waleriana Bierdiajewa i klasie skrzypiec Ireny Dubiskiej; uczył się także śpiewu solowego. W czasie studiów dyrygował Miejskim Kołem Śpiewaczym. W r. 1934 zorganizował studencką orkiestrę symfoniczną, a w r. 1937 amatorski chór młodzieżowy im. Karola Szymanowskiego, z którym wykonywał utwory kompozytorów współczesnych, zwłaszcza Szymanowskiego. W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie. Organizował tajne koncerty m.in. w kawiarniach, kościołach, występował też w przygotowywanych pod patronatem Rady Głównej Opiekuńczej uroczystościach, dyrygując od r. 1942 chórem im. Szymanowskiego oraz orkiestrą symfoniczną. W r. 1944 przeniósł się do Lublina, gdzie został dyrygentem chóru mieszanego «Lutnia» i był współorganizatorem Orkiestry Kameralnej oraz Państw. Inst. Muzycznego. Po przekształceniu w r. 1946 Orkiestry Kameralnej w Miejską Filharmonię objął jej kierownictwo artystyczne. Organizował koncerty symfoniczne, wraz z chórem «Lutnia» prezentował utwory polskich kompozytorów barokowych (Marcina Mielczewskiego i Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego) oraz współczesnych (Tadeusza Szeligowskiego i Szymanowskiego). Dyrygował w tym czasie Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach.
W czerwcu 1947 wrócił S. do Warszawy i reaktywował chór im. Szymanowskiego, ale już w listopadzie t.r. wyjechał do Wrocławia, gdzie podjął pracę chórmistrza i dyrygenta połączonych w jedną instytucję Opery i Filharmonii. W r. 1948 został tamże kierownikiem muzycznym Opery oraz wykładowcą w Państw. Wyższej Szkole Muzycznej. Był też organizatorem, kierownikiem artystycznym i dyrygentem Dolnośląskiego Okręgu Śpiewaczego oraz Chóru Oratoryjnego. T.r. przygotował chóry do przedstawień operowych: „Sprzedana narzeczona” B. Smetany (7 I), „Wesele Figara” W. A. Mozarta (26 II), „Pajace” R. Leoncavalla (31 III), „Czart i Kaśka” A. Dvořáka (13 VII), „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki (16 X), a w r. 1949 do: „Carmen” G. Bizeta (12 I), „Cyrulik sewilski” G. Rossiniego (26 II), „Madama Butterfly” G. Pucciniego (4 V). W przedstawieniu „Rycerskości wieśniaczej” P. Mascagniego (2 VII 1949) był kierownikiem muzycznym. W okresie 1 IX 1949 – 30 IX 1957 dyrygował w Państw. Operze Śląskiej w Bytomiu. Sprawował tam funkcję kierownika muzycznego baletu „Coppelia” L. Delibesa i opery „Zielony kogut” O. Nedbala (oba 17 XII 1949), a także baletu „Złota kaczka” Jana Maklakiewicza (12 V 1951) oraz oper: „Uprowadzenie z seraju” Mozarta (25 II 1950), „Eugeniusz Oniegin” P. Czajkowskiego (20 IV 1952), „Hrabina” (30 XII 1953) i „Halka” (18 VI 1955) Moniuszki. W Katowicach dyrygował w tym czasie chórem męskim «Echo» oraz uczył w Średniej Szkole Muzycznej. Był gościnnym dyrygentem Filharmonii Śląskiej, Krakowskiej, Lubelskiej oraz Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, a w l. 1957–60 dyrygentem, kierownikiem muzycznym i reżyserem Państw. Opery Objazdowej w Warszawie. Od r. 1960 prowadził klasę zespołów operowych w Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach.
Od 1 VIII 1962 kierował S. Teatrem Muzycznym Opery i Operetki w Bydgoszczy; w l. 1963–4 był równocześnie jego dyrektorem. Powołał 21 XI 1963 operową orkiestrę, która zadebiutowała pod jego dyrekcją w sali Pomorskiego Domu Sztuki. Reżyserował niektóre spektakle m.in. inscenizację kantaty „Widma” Moniuszki (26 XI 1962) oraz „Carmen” (8 VI 1964). Uczył także w bydgoskim Liceum Muzycznym. Był kierownikiem muzycznym oper: „Eugeniusz Oniegin” Czajkowskiego (10 XII 1962), „Król wichrów” Feliksa Nowowiejskiego (29 IV 1963) i „Traviata” G. Verdiego (15 XII 1964). Dn. 16 IX 1965 zrezygnował z pracy w Bydgoszczy, po czym w l. 1965–7 dyrygował Zespołem Pieśni i Tańca «Mazowsze»; występował z nim we Francji, Austrii i Szwajcarii. Od 1 IV 1967 był dyrektorem Orkiestry Filharmonicznej w Częstochowie. Gościnnie dyrygował w Filharmonii w Lublinie i w Gera (NRD). Przeniósł się następnie do Szczecina, gdzie od 1 IX 1972 był zatrudniony w Państw. Teatrze Muzycznym; pełnił funkcje dyrygenta i kierownika muzycznego w „Domku trzech dziewcząt” F. Schuberta (18 VII 1973) oraz musicalu „Nicole” M. Jary’ego (28 XII 1973). W r. 1976 przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował jako dyrygent szczecińskiego chóru «Hejnał». Zmarł 26 II 1991 w Szczecinie, został pochowany 7 III na cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie.
W małżeństwie z Leokadią Ziemko (zm.1971) miał S. córki i syna.
Błaszczyk, Dyrygenci; Słown. Muzyków Pol., II; – Dachtera K., Opera Wrocławska 1945–1995, Wr. 1995; Opera na Zamku, Szczecin 1998; Opera Śląska 1945–1955, Stalinogród 1956 s. 51–2 (fot.); Weber A., Z dziejów Opery w Bydgoszczy 1956–1994, Bydgoszcz 1996; Wiłkomirski K., Wspomnienia, Kr. 1971; tenże, Wspomnień ciąg dalszy, Kr. 1980; – „Kur. Lub.” 1974 nr 287 (wywiad ze S-m); – Nekrologi z r. 1991: „Ruch Muzycz.” nr 7, „Życie Warszawy” nr 54, 63; – Dział Kadr Opery na Zamku w Szczecinie: Kwestionariusz osobowy i autobiografia S-ego.
Martyna Węgrzyn